Ημέρα μνήμης πολλών ταχυτήτητων

Πέρυσι 17 Νοεμβρίου βρισκόμουν στο κέντρο της Αθήνας. Εκεί είχα την εμπειρία της επαφής με τα γεγονότα που λαμβάνουν -σχεδόν κατ' έθιμο- χώρα κάθε χρόνο στα Εξάρχεια. Στα Εξάρχεια -που η περιέργεια με οδήγησε-, λοιπόν, μπορούσε κάποιος να δει το Χάος. Περπατώντας στους κεντρικούς δρόμους κοντά στην πλατεία κάδοι καίγονταν γύρω, μολότοφ έσκαγαν, φωνές ακούγονταν, κηνυγητά μεταξύ αστυνομίας και δρώντων γίνονταν και  η ενόχληση από το αεριούχο mix καιομένων κάδων, μολότοφ και δακρυγόνων ήταν συνεχής. Περιττό να πω πως ότι ήταν δυνατόν να σπάσει ήταν σπασμένο, από φανάρια μέχρι αυτοκίνητα.

Άτομα χωρίς πρόσωπο που πίσω από μια μάσκα εναντιώνονται στην κρατική βία και όλο αυτό συμβαίνει στο πλαίσιο μνήμης των γεγονότων του Πολυτεχνείου.

Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι άλλη ήταν η εξουσία και η κρατική βία στην οποία εναντιώνονταν οι ευρισκόμενοι στο Πολυτεχνείο -και όχι μόνο- το 1973, και άλλο το Κράτος στο οποίο εναντιώνονται οι (σημερινοί) δρώντες στο κέντρο της Αθήνας. Ο παραλληλισμός με το σήμερα κατ' εμε είναι άστοχος, διότι τόσο το 1973 όσο και κατά την περίοδο της επταετίας γενικότερα, το θιγόμενο και το ζητούμενο δεν ήταν η ποιότητα της δημοκρατίας, αλλά η δημοκρατία καθ' εαυτή και, αν θεωρήσουμε -λέγεται κι αυτό- ότι σήμερα δεν έχουμε δημοκρατία ας ανατρέξουμε στην ιστορία, ας ανατρέξουμε στις πληροφορίες, ας ανατρέξουμε στον κόσμο. Στον κόσμο στον οποίον το καθ' ημας δεδομένο είναι μια ουτοπική φαντασίωση. Όταν μιλούμε για την επταετία, μιλούμε για μια περίοδο κατά την οποία μπορεί να "άνοιξαν δρόμοι και χτίστηκαν γιοφύρια", όμως την ίδια στιγμή που  πλήττονταν βασικές αρχές της ελευθερίας και του δημοκρατικού πολιτεύματος·  δεν υπήρχε ελευθερία έκφρασης, δεν υπήρχαν στοιχεία που σήμερα είναι δεδομένα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πτυχές στις οποίες η δημοκρατία χωλαίνει.

Φέτος την 17η Νοεμβρίου είχα την χαρά να την περασω σε ένα χωριό στην επαρχία. Εκεί παρηκολούθησα την γιορτή του σχολείου της ευρύτερης περιοχής. Πέραν του οπτικοακουστικού υλικού και των ποιημάτων κλπ, που ήταν συμπαθητικά, εντύπωση μου έκανε η πολύ ωραία ιστορική αφήγηση που διέτρεχε όλη την παράσταση. Ήταν ένα ιστορικό με σημαντικά στοιχεία και κομβικά για το πλαίσιο και τα γεγονότα της επταετίας σημεία, το οποίο έδινε μια καλή και με συνέχεια στον χρόνο εικόνα. Μπορώ να πω ότι στην σχολική παράσταση εντόπισα όντως έναν σεβασμό για τα γεγονότα (κι ας πρόκειται για περιοχή που δεν φημίζεται για τις δημοκρατικές αντιλήψεις των κατοίκων-πολιτών της), ένα κάποιο ενδιαφέρον και, αν μη τι άλλο, -το σημαντικότερο- ενημέρωση, μια εικόνα για τα πράγματα. Όχι μια καπήλευση, αναχρονιστική θεώρησή τους και εργαλειοποίησή τους (πώς αλλιώς φθάνεις από το "υπέρ της δημοκρατίας" στο "κατά της εξουσίας και του καπιταλισμού";).

Την στιγμή, δηλαδή, που κάποιοι στρέφονται κατά του Κράτους προωθώντας την "βία στην βία της εξουσίας", κάπου αλλού γίνεται προσπάθεια να αναδειχθεί η αξία της δημοκρατίας ως διαδικασία, ως θεσμικός τρόπος οργάνωσης του κράτους, ως ιδανικά κ.ο.κ. και κυρίως παρέχονται γνώσεις και πληροφορίες επι του θέματος. Βέβαια, και τα δυο γίνονται με την ίδια αφορμή (εξέγερση των φοιτητών) και με κοινή -ας την πουμε- όψη του σκοπού του γεγονότος (αγώνας κατά της δικτατορίας και υπέρ της δημοκρατίας).

Ευτυχώς που υπάρχουν πολλά σχολεία και λίγα Εξάρχεια. Αν και δεν είναι απαραίτητη η αναλογία ως προς τους πολίτες (καθώς υπάρχουν πολλοί παράγοντες διαμόρφωσης γνώμης), είναι ως προς τις πηγες της ενημέρωσης και της πληροφόρησης.

Βασίλειος Ν Μηλιώνης

Φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης κ' Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Περιοχή συνημμένων